Juhuslik protsess

Juhuslik protsess ehk stohhastiline protsess on protsess, mille kulg sõltub juhusest ja mille puhul on vähemalt põhimõtteliselt võimalik leida seda juhuslikkust kirjeldavad jaotused.[1]

Juhuslik protsess on näiteks gaasimolekuli liikumine õhus (Browni liikumine)[1] või bakterite koloonia juurdekasv.[2] Juhuslikke protsesse uuritakse paljudes valdkondades, sealhulgas bioloogias,[3] keemias,[4] ökoloogias,[5] neuroteaduses,[6] füüsikas,[7] digitaalses pilditöötluses, signaalitöötluses,[8] automaatikas,[9] informatsiooniteoorias,[10] informaatikas[11] ja telekommunikatsioonis.[12] Näivalt suvalised muutused finantsturgudel on ajendanud juhuslike protsesside mudelite kasutamist ka rahanduses.[13][14][15]

Viited muuda

  1. 1,0 1,1 EE stohhastiline protsess4. köide, 1989.
  2. Joseph L. Doob (1990). Stochastic processes. Wiley. Lk 46, 47.
  3. Bressloff, Paul C. (2014). Stochastic Processes in Cell Biology. Springer. ISBN 978-3-319-08488-6.
  4. Van Kampen, N. G. (2011). Stochastic Processes in Physics and Chemistry. Elsevier. ISBN 978-0-08-047536-3.
  5. Lande, Russell; Engen, Steinar; Sæther, Bernt-Erik (2003). Stochastic Population Dynamics in Ecology and Conservation. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-852525-7.
  6. Laing, Carlo; Lord, Gabriel J. (2010). Stochastic Methods in Neuroscience. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-923507-0.
  7. Paul, Wolfgang; Baschnagel, Jörg (2013). Stochastic Processes: From Physics to Finance. Springer Science+Business Media. ISBN 978-3-319-00327-6.
  8. Dougherty, Edward R. (1999). Random processes for image and signal processing. SPIE Optical Engineering Press. ISBN 978-0-8194-2513-3.
  9. Bertsekas, Dimitri P. (1996). Stochastic Optimal Control: The Discrete-Time Case. Athena Scientific. ISBN 1-886529-03-5. Originaali arhiivikoopia seisuga 8. juuni 2023. Vaadatud 27. detsembril 2023.
  10. Thomas M. Cover; Joy A. Thomas (2012). Elements of Information Theory. John Wiley & Sons. Lk 71. ISBN 978-1-118-58577-1.
  11. Baron, Michael (2015). Probability and Statistics for Computer Scientists (2nd ed.). CRC Press. Lk 131. ISBN 978-1-4987-6060-7.
  12. Baccelli, François; Blaszczyszyn, Bartlomiej (2009). Stochastic Geometry and Wireless Networks. Now Publishers Inc. ISBN 978-1-60198-264-3.
  13. Steele, J. Michael (2001). Stochastic Calculus and Financial Applications. Springer Science+Business Media. ISBN 978-0-387-95016-7.
  14. Musiela, Marek; Rutkowski, Marek (2006). Martingale Methods in Financial Modelling. Springer Science+Business Media. ISBN 978-3-540-26653-2.
  15. Shreve, Steven E. (2004). Stochastic Calculus for Finance II: Continuous-Time Models. Springer Science+Business Media. ISBN 978-0-387-40101-0.