C-vitamiin: erinevus redaktsioonide vahel

Eemaldatud sisu Lisatud sisu
Resümee puudub
viitamistõrgete eemaldamine
101. rida:
C-vitamiini täielik puudumine (ka [[bioaktiivsus]]e minetanuna) toidus või kestev defitsiit võib inimorganismile kahjulik ning koguni ohtlik olla, põhjustades haiguslikke seisundeid nagu [[skorbuut]] ([[inglise keel|inglise keeles]] scurvy), [[periodontiit]] ([[hambajuureümbrisepõletik]]), [[müokardi infarkt]] ja [[krooniline südamehaigus|kroonilised südamehaigused]].<ref>Pirkko J. Pussinen, Tiina Laatikainen, Georg Alfthan, Sirkka Asikainen, Pekka Jousilahti, ''Periodontitis Is Associated with a Low Concentration of Vitamin C in Plasma'', doi: 10.1128/CDLI.10.5.897-902.2003Clin Vaccine ImmunolSeptember 2003 vol. 10 no. 5897-902, [http://cvi.asm.org/content/10/5/897.full vaadatud 24.06.2013]</ref>
 
C-vitamiini bioaktiivsus kaob kuumutamisel, [[hapnik]]u ja [[valgus]]e toimel.<ref name="Inimkeha 2015"> [[Mihkel Zilmer]], [[Aune Rehema]], [[Ursel Soomets]], [[Kersti Zilmer]], "Inimkeha põhilised biomolekulid (meditsiiniliselt tähtsamad ülesanded). Inimorganismi metabolism (biokemism ja kliinilised aspektid)", 2015, [[Avita]], ISBN 978-9985-2-2168-6</ref>
 
==Termini kujunemine==
191. rida:
* [[skorbuut]], mida iseloomustavad lihasnõrkus, kapillaaride katkemised, hemorraagia, tursed, katkised põletikulised igemed ja hammaste väljalangemine, raskesti paranevad haavad (armkoe rabestumine), kergesti murduvad luud, kõhulahtisus;
* [[osteoporoos]];
* tugev aneemia.<ref name="Inimkeha biomolekulid 2015"/>
 
Funktsionaalset taset inimorganismis hinnatakse vereplasma ja [[leukotsüüt]]ide askorbiinhappe taseme määramise kaudu.
315. rida:
*[[gorilla]]d (''[[Gorilla gorilla]]'') 20–30 mg/kg/päevas
*ahvid (''[[Alouatta palliata]]'') 88 mg/kg/päevas
*[[ämblikahv]]id (inglise ''spider monkeys'' ''[[Ateles geoffroyi]]'') 106 mg/kg/päevas.<ref name="Drouin">Guy Drouin, Jean-Rémi Godin, and Benoît Pagé, ''The Genetics of Vitamin C Loss in Vertebrates'', Current Genomics, 2011, Vol. 12, No. 5 I, [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3145266/ vaadatud 25.06.2013]</ref>
 
Valik organisme, kelle füsioloogia ei sünteesi toimivat C-vitamiini:
* Kalad ja teised mitteimetajatest [[selgroogsed]]:
''[[Carassius auratus]]'', ''[[Cyprinus carpio]]'', ''[[Oncorhynchus mykiss]]'', ''[[Ictalurus punctatus]]'',''[[Oryzias latipes]]'',''[[Osteoglossum bicirrhosum]]'', ''[[Pelona sp.]]'',''[[Arapaima gigas]]'', ''[[Pygocentrus nattereri]]'', ''[[Serrasalmus elongatus]]'', ''[[Schizodon fascaitus]]'', ''[[Colossoma macropomum]]'', ''[[Hypostomus sp.]]'', ''[[Steatogenys elegans]]'', ''[[Electrophorus electricus]]'', ''[[Cichla sp.]]'', ''[[Clupea harengus]]'', ''[[Anguilla anguilla]]'', ''[[Salmo salar]]'', ''[[Gadus morhua]]'', ''[[Scomber scombrus]]'', ''[[Hippoglossus hippoglossus]]'', ''[[Scophthalmus maximus]]'', ''[[Rutilus rutilus]]'', ''[[Coregonus lavaretus]]'', ''[[Salvelinus alpinus]]''.<ref>Guy name="Drouin, Jean-Rémi Godin, and Benoît Pagé, ''The Genetics of Vitamin C Loss in Vertebrates'', Current Genomics, 2011, Vol. 12, No. 5 I, [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3145266/ vaadatud 25.06.2013}<"/ref>
 
;Imetajatest [[selgroogsed]]:
[[merisiga]], [[inimene]], [[reesusmakaak]], [[rohepärdik]]<ref>Guy name="Drouin, Jean-Rémi Godin, and Benoît Pagé, [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3145266/ ''The Genetics of Vitamin C Loss in Vertebrates''], Current Genomics, 2011, Vol. 12, No. 5 I, vaadatud 25.06.2013<"/ref>
 
;Nahkhiired:
''[[Myotis ricketti]]'', ''[[Rhinolophus ferrumequinum]]'', ''[[Cynopterus sphinx]]'',''[[Scotophilus kuhlii]]'', ''[[Noctilio leporinus]]'', ''[[Pteronotus davyi]]'', ''[[Pteronotus parnelli]]'', ''[[Pteronotus suapurensis]]'', ''[[Mormoopidae]]'',''[[Mormoops megalophylla]]'', ''[[Micronycteris megalotis]]'', ''[[Mimon cozumelae]]'', ''[[Glossophaga soricina]]'', ''[[Carollia brevicauda]]'', ''[[Sturnira lilium]]'', ''[[Sturnira ludovici]]'', ''[[Uroderma bilobatum]]'',''[[Chiroderma villosum]]'', ''[[Artibeus jamaicensis]]'', ''[[Artibeus lituratus]]'', ''[[Artibeus phaeotis]]'', ''[[Artibeus toltecus]]'', ''[[Phyllostomatinae]]'', ''[[Desmodus rotundus]]'', ''[[Diphylla ecaudata]]'', ''[[Natalus stramineus]]'', ''[[Myotis keaysi]]'', ''[[Myotis leibii]]'', ''[[Myotis lucifugus]]'', ''[[Myotis velifer]]'', ''[[Myotis riparius]]'', ''[[Eptesicus furinalis]]'', ''[[Eptesicus fuscus]]'', ''[[Lasiurus ega]]'', ''[[Lasiurus intermedius]]'',''[[Plecotus townsendii]]'', ''[[Molossus ater]]'', ''[[Molossus sinaloae]]'', ''[[Promops centralis]]'', ''[[Eumops glaucinus]]'', ''[[Pteropus medius]]'', ''[[Vesperugo abramus]]''.<ref>Guy name="Drouin, Jean-Rémi Godin, and Benoît Pagé, [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3145266/ "The Genetics of Vitamin C Loss in Vertebrates"], Current Genomics, 2011, 12. väljaanne, nr 5 I, vaadatud 25.06.2013 </ref>
 
;[[Linnud]]:
''[[Aegithina tiphia]]'', ''[[Lanius Schach tricolor]]'',''[[Lanius vittatus]]'', ''[[Lanius excubitor]]'', ''[[Laniidae]]'', ''[[Oriolus xanthornus]]'', ''[[Pericrocotus flammeus]]'', ''[[Terpsiphone paradisi]]'', ''[[Hirundo rustica]]'', ''[[Pycnonotus luteolus]]'', ''[[Pycnonotus jocosus]]'', ''[[Pycnonotus leucogenys]]'', ''[[Pycnonotus cafer]]'', ''[[Acrocephalus slentoreus]]'', ''[[Aethopyga siparaja]]'', ''[[Dicaeum erythrorhynchoas]]'',''[[Rhipidura albogularis]]'' <ref>Guy name="Drouin, Jean-Rémi Godin, and Benoît Pagé, [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3145266/ "The Genetics of Vitamin C Loss in Vertebrates"], Current Genomics, 2011, 12. väljaanne, nr 5 I </ref>.
 
== Vaata ka ==